Inflatie daalt, behalve in Nederland: waarom?
In vrijwel alle landen binnen de EU stijgen prijzen minder hard. Nederland breekt daarmee als uitzondering, en ziet de landelijke inflatie de afgelopen maand met een volledige procent toenemen ten opzichte van een maand eerder. Waar ligt de oorzaak van het verschil? Bank.nl sprak ING-econoom Marcel Klok en ABN-AMRO econoom Jan-Paul van de Kerke voor een duiding van de laatste cijfers.
“Wat belangrijk is om te onthouden is dat de inflatie een jaar-op-jaar-vergelijking is,” aldus ING-econoom Marcel Klok. “Dat betekent in de praktijk dat er vorig jaar bepaalde prijzen zijn gedaald die momenteel ongeveer constant blijven, waardoor er nu sprake is van een hogere inflatie. Een belangrijke factor waar dit meespeelt in de laatste inflatiecijfers is de energieprijs. Eén van de mogelijke verklaringen waarom dit in andere landen minder speelde in de afgelopen maand, is het verschil in de landspecifieke doorberekeningen van de energieprijs en het beleid daaromtrent zoals verschillen in energiebelastingen. Elk land heeft dat op een andere manier aangepakt, en hoewel de energieprijs internationaal min of meer gelijk bleef, heeft de economische uitwerking daarvan op elk land een andere uitwerking gehad. Heel erg verrast zijn we in ieder geval niet dat energie in mei de inflatie iets omhoog bracht.”
Loonstijging
Naast de energieprijs ziet Klok een aantal andere mogelijke factoren die invloed hebben gehad op de inflatie van de afgelopen maand. “We zien een duidelijk verschil met betrekking tot diensten. De belangrijkste kost in deze categorie is die van de lonen. We zien dat de lonen meer toenemen dan in andere landen. Hoewel de lonen vooral sinds januari flink zijn gestegen, beginnen we dat nu doorgeprijsd zien worden naar de consument.”
Lockdown en Oekraïneoorlog hebben nog steeds invloed
Evenals de vertraging in de gestegen lonen, zijn de effecten van de lockdown en de Russische invasie in Oekraïne nog steeds terug te zien in de prijzen van goederen. “Tijdens de coronapandemie kon de wereldeconomie tijdelijk de vraag niet aan en werden veel producten vertraagd of duurder geleverd. Wat betreft de oorlog in Oekraïne zie je bijvoorbeeld dat de graanprijs ontzettend hoog is geweest, dat kun je soms een jaar later nog terugzien in de supermarkt. Eén van de uitzonderingen voor die vertragingswerking is brandstof, daarbij zie je vrijwel direct een doorberekening van olieprijzen aan de pomp.”
ECB verhoogt rente, wat kunnen Nederlandse banken doen?
De Europese Centrale Bank heeft sinds juni 2022 al zeven keer de rente verhoogd om de strijd aan te gaan met de Europese inflatie. Volgens Gabriel Baysoy, oprichter van bank.nl, een goede zaak. “Jarenlang hebben beleggers tegen een heel laag rentetarief geld kunnen lenen. Dit heeft voor een sterke prijsstijging binnen de woningmarkt gezorgd die al erg onder druk stond. We zien nu dat de markt af begint te koelen, het beleid van de ECB heeft dus effect en zal hopelijk op de rest van de economie ook de beoogde invloed hebben.”
Hoewel het een marginaal effect zou kunnen hebben om ook de spaarrentes van banken te verhogen, lijkt dat Klok niet het belangrijkst. “Voor inflatiebestrijding is het het belangrijkst dat kredietverlening wordt afgeremd. Hoewel het verhogen van spaarrentes van banken invloed kan hebben op de consument, bijvoorbeeld doordat het aantrekkelijker zou worden om spaargeld bij banken te parkeren in plaats van het uit te geven, constateer ik dat de spaarrentes al wel zijn gestegen. Het nog niet hoger laten stijgen van de spaarrente kan verschillende redenen hebben, maar een voornamelijke is dat banken vaak veel langlopende leningen met een vaststaande rente hebben, zoals hypotheken. Het verhogen van de rente op al het spaargeld zou daardoor op een heel hoog bedrag kunnen uitkomen, en zolang de inkomsten onvoldoende stijgen is dat niet mogelijk.”
Het overkoepelende verhaal
Jan-Paul van de Kerke van ABN Amro deelt op grote lijnen de mening van zijn collega-econoom. Hij vult aan: “Het overkoepelende verhaal van waarom de inflatie in Nederland meer is gestegen dan in de landen om ons heen, heeft te maken met hoe wij uit de pandemie zijn gekomen. Namelijk sterker dan de rest. Daardoor heeft onze economie minder kunnen afkoelen en hebben we momenteel meer met oververhitting te maken dan onze buurlanden. De vraag-kant blijft erg sterk, het aanbod blijft achter.”
Ook industriële goederen spelen volgens van de Kerke een onderscheidende rol in ons land: “De prijsdruk van de producten die tot deze groep behoren, van computermonitoren tot bezems, nam in de eurozone wat af. In Nederland nam het toe. Ook dat is een resultaat van de hitte die de Nederlandse economie blijft voelen na het sterke herstel na de pandemie.”
Horten en stoten
Hoewel het volgens van de Kerke wellicht niet de laatste inflatiestijging hoeft te zijn, is zijn schatting dat de cijfers breed genomen zullen dalen. “De weg die de inflatie naar boven heeft afgelegd zag je met horten en stoten tot stand komen. Wij verwachten dat dit ook geldt voor de daling. De inflatie zal een kartelige koers blijven afleggen, maar wel overwegend dalend. Over het doel van de ECB om de inflatie terug te dringen naar 2 procent zijn we wat minder zeker, we verwachten niet dat die bereikt zal worden in 2024.”
Reinout de Jong is werkzaam als financieel journalist, hij schrijft teksten voor verschillende financiële websites en is na het afronden van zijn redactionele opleiding bezig met een bachelor in de Nederlandse taal.
Geef een reactie