DNB waarschuwt voor gevolgen hogere rentes

De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwt banken voor het risico op wanbetalers door de hogere rentes. Klanten betalen nu meer voor nieuwe leningen, maar ook bestaande leningen kunnen duurder worden. Volgens DNB, voorstander van de hogere rentes, is dit niet zonder gevaar.

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft de belangrijkste rentetarieven inmiddels tien keer verhoogd. Door de hogere rentes wordt lenen minder aantrekkelijk, doordat klanten meer moeten betalen. Sparen moet juist interessanter worden, omdat dit meer oplevert. Dit zou de Europese inflatie moeten terugdringen. DNB ziet echter een aantal potentiële gevaren van de stijgende rente.

Afbetalen van schulden moeilijker

Uit het halfjaarlijkse rapport over de financiële stabiliteit in Nederland blijkt dat DNB zich zorgen maakt over de hogere rentetarieven. Voor bedrijven kan dit namelijk weleens betekenen dat ze hun schulden niet meer kunnen afbetalen.

Volgens DNB loopt 56% van de bedrijfsleningen binnen twee jaar af of krijgt deze een renteherziening. Bedrijven kunnen hierdoor te maken krijgen met sterk oplopende rentes. Deze rentes moeten uiteraard worden afbetaald, maar wanneer de rente onbetaalbaar wordt, neemt de kans op wanbetaling toe. Dit kan tot risico’s voor financierende banken leiden.

DNB-president Klaas Knot wijst erop dat bedrijven zich moeten voorbereiden op de hogere rentekosten. Dat kan onder meer door geld te besparen, zodat de rente wel kan worden betaald, of door zich op andere afzetmarkten te richten. ‘Dat zal bij een hele hoop bedrijven goed gaan’, zegt hij. Niet alle bedrijven zullen hierdoor gered zijn. ‘Dat zou dus inderdaad kunnen leiden tot een stijging van het aantal faillissementen.’ Dit aantal was door maatregelen de laatste jaren kunstmatig laag.

Rente voor Nederlandse staat

Niet alleen bedrijven merken de gevolgen van de stijgende rentes. Ook de Nederlandse staat wordt hierdoor getroffen. Deze kon jarenlang gratis geld lenen, maar moet daar inmiddels een hoge rente voor betalen. De Nederlandse staat is hierdoor steeds meer geld kwijt. Het Centraal Plan Bureau (CPB) schatte eerder in dat het Rijk de komende jaren tot maar liefst 14,7 miljard euro kwijt zal zijn aan rente.  

Deze hogere kosten hebben gevolgen voor het huishoudboek van het Rijk en de staatsschuld. Dat het huishoudboek er op dit moment niet slecht uitziet, zegt volgens DNB niets over de toekomst, wanneer het Rijk ook met andere kostenposten te maken krijgt. ‘Op lange termijn ziet het er zelfs heel slecht uit’, stelt Knot. ‘Het is absoluut tijd voor een koerswijziging.’

Rente verhogen ondanks risico’s

De renteverhogingen maken deel uit van het beleid van de ECB om de inflatie naar 2,00% terug te dringen. Dit beleid voeren de centrale banken van de Europese Unie samen. Ook DNB zelf maakt daar deel van uit. Knot sprak bovendien meermaals uit dat hij voor hogere rentes is als die nodig zijn.

De rentes zijn inmiddels elf keer verhoogd. De meest recente renteverhoging vond plaats op 14 september. Toen werd het belangrijkste rentepercentage verhoogd naar 4,00%. Volgens economen en beleidsmakers zou dit weleens de laatste rentestijging kunnen zijn geweest. Ondanks deze verwachting wordt een verdere stijging nog niet officieel uitgesloten.

De DNB-president erkent dat de risico’s mede door de centrale bank zelf zijn veroorzaakt, maar geeft aan dat het beleid enkel op basis van de inflatie wordt gemaakt. ‘Dat risico hebben we gecreëerd omdat wij een duidelijk mandaat hebben. Wij moeten 2,00% inflatie leveren. Daarvoor was het hard nodig dat wij de rente gingen verhogen’, zegt Knot. De neveneffecten staan dus op de tweede plaats.

Milou Ros

Milou Ros is werkzaam als financieel tekstschrijver. Zij schrijft teksten voor verschillende websites in de financiële dienstverlening en heeft een Bachelor Journalistiek van Hogeschool Windesheim te Zwolle behaald.