Eerste voorstel voor digitale euro: contant geld blijft in omloop

Overal in de eurozone moet betalen met de digitale euro mogelijk worden. Dat stelt de Europese Commissie vandaag voor. Winkels worden verplicht gesteld om het digitale betaalmiddel te accepteren. Betalen met contant geld blijft daarnaast mogelijk.

De digitale euro moet een betaalmiddel worden dat naast het geld op de bankrekening en contant geld door consumenten kan worden gebruikt. De Europese Centrale Bank (ECB) moet deze munt aan commerciële banken gaan uitgeven. Om de digitale euro te kunnen gebruiken, moeten consumenten een gratis rekening openen bij één van deze commerciële banken. Dit moet ook beschikbaar worden voor mensen die nu moeilijk aan een bankrekening kunnen komen.

Beginfase van de ontwikkeling

De Europese Commissie werkt al tijden aan de ontwikkeling van de digitale euro. Om met het plan te kunnen beginnen, had de Commissie eerst toestemming van de EU-lidstaten nodig. Nu is de Europese instelling met een eerste voorstel gekomen. Dit voorstel moet nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de Raad van Ministers.

In 2021 startte de ECB een onderzoek naar het ontwerp van de digitale munt, de impact van het betaalmiddel en de verspreiding ervan. Het onderzoek loopt nog en zal naar verwachting in het derde kwartaal van 2023 worden afgerond.

Betaalmiddel naast giraal en contant geld

Op dit moment wordt in Europa met twee middelen betaald: contant geld en giraal geld. Commerciële banken geven deze betaalmiddelen uit. Het geld dat consumenten op hun betaalrekening en spaarrekening hebben staan, kan offline in winkels worden gebruikt. Het geld op deze rekeningen kan daarnaast in contant geld worden opgenomen bij een geldautomaat.

De digitale euro moet als derde betaalmiddel functioneren. Het wordt een variant van contant geld en zal contant geld niet vervangen. De Europese Commissie vindt dat contant geld overal beschikbaar moet blijven. Eurolanden moeten erop toezien dat dit contante geld voldoende beschikbaar blijft voor iedereen. Daarnaast wordt er gedacht aan het verplicht stellen van de acceptatie van contant geld voor winkels.

Het grote verschil tussen digitaal en giraal geld is de werking op het moment dat een bank een storing heeft of failliet gaat. Giraal geld, het geld dat nu op de rekeningen staat, wordt beheerd door commerciële banken. De digitale euro zal worden beheerd door de centrale bank van Europa. Faillissement van een bank zal daardoor geen impact hebben op consumenten.

Toepassing voor consumenten en winkels

Consumenten moeten het nieuwe betaalmiddel overal kunnen gebruiken. De Europese Commissie wil dan ook dat alle winkeliers de digitale euro accepteren. Als dit verplicht wordt gesteld, mogen ondernemers een klein bedrag in rekening brengen voor deze transacties. Dit bedrag moet gelijk zijn aan bedragen die nu al worden gerekend voor andere betaalmethoden. Alleen kleine winkeliers die enkel met contant geld werken zullen de digitale euro niet hoeven te accepteren.

De digitale munt zal worden gebruikt via een app op de mobiele telefoon en een aparte rekening via bestaande apps van banken. Over het saldo wordt geen rente gerekend. Het betaalmiddel moet zowel online als offline kunnen worden gebruikt. Er is dus geen werkende internetverbinding nodig voor de digitale euro. Daarnaast komt er een grens voor het aantal digitale euro’s dat op een bankrekening kan staan. Het maximum staat nu vast op € 3.000.

Kritiek en zorgen

De eventuele komst van de digitale euro zorgt sinds het begin voor kritiek. Er wordt getwijfeld aan de behoefte van deze e-munt. Bovendien zijn mensen bang dat Europese beleidsmakers straks kunnen zien waaraan ze hun geld uitgeven als ze dit betaalmiddel gebruiken. De Europese Commissie geeft aan dat centrale banken geen inzicht krijgen in de identiteit van burgers die de digitale euro gebruiken. Met deze opmerking hoopt de Commissie de zorgen van mensen weg te nemen.

Het is nog niet zeker dat de digitale euro wordt doorgevoerd. De vormgeving en uitvoering van de digitale munt kunnen nog veranderen. Het Europees Parlement en de ministers van Financiën van de eurolanden zijn bovendien nog volop in gesprek. De daadwerkelijke invoering van de digitale euro zal volgens experts dan ook op z’n vroegst in 2028 plaatsvinden.

Milou Ros

Milou Ros is werkzaam als financieel tekstschrijver. Zij schrijft teksten voor verschillende websites in de financiële dienstverlening en heeft een Bachelor Journalistiek van Hogeschool Windesheim te Zwolle behaald.