Bedwing de bling: hoe kan de jeugd verleidingen weerstaan?

Het is weer de Week van het geld met dit jaar in het thema Bedwing de bling. Aan jongeren en mbo-studenten wordt geleerd verstandig met geld om te gaan en verleidingen te doorzien. Hoe kan de jeugd deze ‘bling’ weerstaan? 

Uit onderzoek in opdracht van Wijzer in geldzaken, initiatiefnemer van de Week van het geld, blijkt dat ruim 80% van de ondervraagde kinderen tussen 8 en 12 jaar oud moeite heeft met het weerstaan van impulsaankopen. Advertenties op de smartphones blijken voor zowel ouders als kinderen moeilijk te weerstaan, maar ook jongvolwassenen worstelen met hun financiële situatie. De organisatie wil daar verandering in brengen met tips, gastlessen en lesmateriaal.

‘Wannahaves’ als verleidingen

‘Er lonkt en blinkt een hoop’, luidt het op de website van de Week van het geld. Dat blijkt ook uit de resultaten van het onderzoek dat is uitgevoerd onder basisschoolleerlingen. De continue stroom aan advertenties beïnvloedt deze kinderen zodanig dat 81% van hen aangeeft soms iets te willen kopen omdat ze daar een reclame van hebben gezien. Games en speelgoed spreken hen daarbij het meest aan.

71% van de kinderen geeft daarnaast aan soms tot heel vaak iets te willen hebben omdat ze een beroemd persoon, influencer of vlogger ermee hebben gezien. Dat is ruim tweederde van de ondervraagden. 60% van de leerlingen bespreekt de producten die zij op sociale media hebben gezien met vrienden en vriendinnen. Daar staat tegenover dat de helft van de kinderen denkt niet te worden beïnvloed door influencers, maar 46% geeft wel aan jaloers te zijn op het leven van deze online beroemdheden.

Ouders houden kinderen in de gaten

Voor het onderzoek is ook het gedrag van ouders onderzocht. Meer dan driekwart van hen denkt een goed voorbeeld te zijn voor hun kinderen in het weerstaan van verleidingen op de smartphone. 78% van de ouders controleert regelmatig de betaalrekening van hun kind. Kinderen in Nederland kunnen namelijk gebruikmaken van een kinderrekening. Daarnaast mag 79% van de kinderen niet zelf bepalen welke aankopen zij met hun smartphone doen.

77% van de kinderen heeft een eigen smartphone, waarbij 22% van de ouders aangeeft geen enkele afspraak te maken over smartphonegebruik en het uitgeven van geld op de mobiele telefoon. Ongeveer twee op de vijf ouders geeft wel aan daarover afspraken te maken. 

Bovendien merken ouders op dat kinderen met een schermtijd van meer dan twee uur sneller worden verleid om producten aan te schaffen dan kinderen die korter op hun telefoon zitten. De verhouding is 60% tegenover 45%. Kinderen van wie de ouders impulsaankopen doen, vinden het daarnaast eerder lastig om zelf koopdrang te weerstaan dan kinderen van ouders met een laag impuls koopgedrag. 

Spijt van aankopen

Ook het aankoopgedrag van jongvolwassen tussen de 18 en 25 jaar is onderzocht. Deze groep heeft minder last van de impuls om aankopen te doen, maar 30% van hen geeft nog steeds aan verleidingen moeilijk te kunnen weerstaan. Bovendien geeft maar liefst 83% van hen aan weleens spijt te hebben van een aankoop. 

Tweederde van de ondervraagde jongvolwassenen blijkt daarnaast de dagelijkse financiën nauwlettend in de gaten te houden. Daar staat tegenover dat 23% niet tevreden is met de eigen financiële situatie. De helft van de jongvolwassenen geeft aan financiële langetermijndoelen na te streven, maar ruim twee op de vijf vindt hun geldsituatie uitzichtloos.

5 tips voor de omgang met reclame

Wijzer in geldzaken heeft vijf tips opgesteld om kinderen op jonge leeftijd te leren reclames te weerstaan. Bij reclameblokken op de televisie wordt aangeraden om met het kind te praten over de achterliggende bedoelingen van het bedrijf en de gevoelens die het kind bij de reclame ervaart. Kinderen hebben namelijk vaak niet door dat zij interessant zijn voor bedrijven, maar leren dat op deze manier beter begrijpen.

Reclames komen echter niet meer alleen op de televisie voor, maar ook op sociale media. Ouders kunnen van deze verborgen reclames een spelletje maken. ‘Wie het eerst een verborgen reclameboodschap ziet, moet ‘piep’ roepen’, stelt de organisatie voor. Kinderen worden zich zo niet alleen bewust van de hoeveelheid sluikreclame, maar leren deze ook beter herkennen.

Kinderen worden tegenwoordig continu door games verleid om aankopen te doen. Wanneer ze aan het spelen zijn, springen pop-ups in beeld om een nieuwe outfit voor hun karakter te kopen of kunnen ze nieuwe levens aanschaffen om naar het volgende level te komen. Ouders moeten deze aankoopmogelijkheden met kinderen bespreken en duidelijk maken dat ze veel geld kosten, raadt Wijzer in geldzaken aan.

Niet alleen op smartphones en televisies worden kinderen met reclames geconfronteerd. Ook supermarkten werken daaraan mee. Spaaracties voor kinderen maken het voor hen leuker om aankopen te doen. Geld kan echter niet onbeperkt blijven vloeien. Door kinderen een paar euro te geven en daarna niet meer, kan hen worden geleerd dat geld opraakt. Aan kinderen kan bovendien worden uitgelegd dat verpakkingen met afbeeldingen en spelletjes erop zijn gemaakt om producten voor hen aantrekkelijker te maken.

Lessen voor de jeugd

Naast tips biedt de organisatie ook lesmateriaal aan voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs en mbo-studenten, die een studentenrekening kunnen gebruiken. Op de website kunnen gratis lespakketten, flyers en folders worden gedownload waarmee kinderen beter leren omgaan met geld. Ook geven docenten, influencers en wetenschappers middels video’s les aan kinderen over games, invloeden, peer pressure en reclame.

Voor de genoemde schoolniveaus kunnen ook gastlessen door medewerkers uit de financiële sector worden aangevraagd. Deze lessen worden onder andere aangeboden door het Verbond van Verzekeraars, de Pensioenfederatie en de Nederlandse Vereniging van Banken en gaan onder meer over geldrisico’s, beleggen en pensioenregelingen.

Milou Ros

Milou Ros is werkzaam als financieel tekstschrijver. Zij schrijft teksten voor verschillende websites in de financiële dienstverlening en heeft een Bachelor Journalistiek van Hogeschool Windesheim te Zwolle behaald.