Fraude met betaalpassen: welke vormen zijn er?
In Nederland betalen we aan de kassa vooral met een betaalpas. Van alle betalingen in 2023 werd ruim 80% gepind, waarvan bijna 55% contactloos.
Ook oplichters zijn geïnteresseerd in betaalpassen. Betaalpasfraude komt helaas vaak voor. Wat is betaalpasfraude? En hoe kan men deze vorm van fraude herkennen en voorkomen?
Wat is betaalpasfraude?
Betaalpasfraude heet ook wel pinpasfraude of bankpasfraude. Bij fraude met betaalpassen proberen oplichters op allerlei manieren betaalgegevens, geld en betaalpassen, zoals een pinpas en creditcard, afhandig te maken.
Er zijn verschillende soorten betaalpasfraude. Deze vormen komen het meest voor:
Betaalpas-phishing
Bij betaalpas-phishing vragen oplichters een nieuwe bankpas of creditcard aan op naam en adres van het slachtoffer. Vervolgens onderscheppen de oplichters de envelop met de nieuwe betaalpas.
Het slachtoffer heeft niets in de gaten, want de oude betaalpas zit gewoon nog in de portemonnee. Hebben de oplichters al eerder de pincode afhandig gemaakt, bijvoorbeeld door over de schouder mee te kijken? Dan kunnen zij met de nieuwe bankpas en de pincode geld pinnen, betalen en overboekingen doen.
Pas-opstuurfraude
Oplichters doen zich voor als bankmedewerker. Via een brief, e-mail, sms’je of neptelefoontje wordt men overtuigd dat de bankpas opgestuurd of aan iemand afgegeven moet worden. Bijvoorbeeld omdat de bankpas niet meer veilig, ongeldig of verouderd is.
Ook de pincode proberen oplichters te achterhalen. Bijvoorbeeld door te zeggen dat men moet inloggen op een (valse) website. Met de betaalpas en pincode kunnen de oplichters geld stelen.
Skimming
Bij skimming of skimmen worden gegevens van de betaalpas of creditcard gekopieerd, zonder dat men dit weet. Oplichters plaatsen bijvoorbeeld een opzetstuk op een pinautomaat of betaalautomaat. Hiermee kunnen ze de magneetstrip van de bankpas of creditcard lezen.
Ook wordt er soms een klein cameraatje gebruikt. Het cameraatje hangt boven het toetsenbord, waarmee men de pincode intoetst. Via het cameraatje kunnen de oplichters meekijken.
Shouldering
Oplichters kijken mee om de pincode te achterhalen. Bijvoorbeeld bij de kassa of bij een geldautomaat. Vervolgens proberen de oplichters de betaalpas te stelen of afhandig te maken met een babbel- of wisseltruc.
Zodra de oplichters de betaalpas en pincode hebben, proberen ze zo veel mogelijk geld te pinnen of dure spullen te kopen. Door contactloos te betalen, kan men voorkomen dat oplichters via shouldering de pincode afkijken.
Cash and card trapping
Bij cash and card trapping plaatsen oplichters een afdekplaatje voor de gleuf van de geldautomaat. Zo lijkt het alsof er geen geld uit de machine komt. Maar het geld zit achter het afdekplaatje. Zodra men wegloopt, halen de oplichters het geld uit de machine.
Fraude met betaalpassen herkennen
Betaalpasfraude kan men herkennen aan onderstaande situaties:
Men moet de bankpas opsturen of afgeven
In een (valse) brief of sms’je van de bank of via de telefoon krijgt men bericht dat de bankpas of creditcard niet meer veilig, ongeldig of onbruikbaar is. Als men de betaalpas niet opstuurt of afgeeft, wordt de betaalpas geblokkeerd.
Men moet de betaalpas doorknippen
In een (valse) brief, e-mail, sms’je, op een website, via de telefoon of door iemand aan de voordeur wordt vertelt dat men de betaalpas dwars doormidden moet knippen. De betaalpas zou dan onbruikbaar zijn.
Maar dat is niet waar. Als men de betaalpas door het midden en niet door de betaalchip doorknipt, kunnen oplichters de betaalpas nog steeds gebruiken.
Men moet een nieuwe betaalpas aanvragen via een knop of link
De oplichters vertellen dat men via een handige knop of link (zogenaamd van de bank) een nieuwe betaalpas kan aanvragen. Zodra men hierop klikt, komt men op een valse website.
Op deze website staat een vals postadres, waar men de betaalpas naar moet opsturen. Ook wordt men gevraagd de pincode in te tikken, bijvoorbeeld om in te loggen.
Men krijgt een (valse) nieuwe betaalpas met pincode
Men krijgt een brief met een nieuwe betaalpas. De oude betaalpas moet men opsturen. De nieuwe betaalpas activeert men door de huidige pincode op een (valse) website in te typen.
Een pinautomaat of geldautomaat ziet er afwijkend uit
Oplichters gebruiken van alles om geld te stelen. Denk aan een cameraatje, bijvoorbeeld in de lichtbak of in een folderbakje. Over het toetsenbord kan een neptoetsenbord zijn geplaats. Zo’n neptoetsenbord heeft een chip die de toetsaanslagen registreert.
Op de uitgiftegleuf of kaartlezer kan een opzetstuk of afdekplaatje zitten. Zo lijkt het alsof er geen geld uit de automaat komt. Of de oplichters stelen zo de betaalpas(gegevens).
Kom er geen geld of bankpas uit de automaat? Of ziet de geldautomaat er anders uit? Bel dan gelijk de bank of politie.
Iemand wil helpen bij het pinnen
Via shouldering proberen oplichters pincodes te achterhalen. Maar aan alleen een pincode hebben ze niets. Daarom willen ze ook de betaalpas stelen. Dat doen ze met een babbel- of wisseltruc. Of met afleiding. Bijvoorbeeld door hulp tijdens het pinnen aan te bieden.
Betaalpasfraude voorkomen: tips voor veilig pinnen
Betaalpasfraude komt steeds vaker voor en oplichters worden steeds slimmer in het stelen van betaalpassen en pincodes. Met een bankpas of zelfs alleen de pasgegevens kunnen oplichters veel schade aanrichten.
Wat kan men zelf doen tegen fraude met betaalpassen?
- Denk aan de vijf veiligheidsregels.
- Betaalpas kwijt of gestolen? Blokkeer de pas gelijk.
- Houd de pincode en andere beveiligingscodes geheim.
- Scherm het toetsenbord tijdens het intoetsen van de pincode af.
- Neem geen hulp aan tijdens het pinnen en wees alert op afleiding.
- Gebruik geen pinautomaat of geldautomaat die er afwijkend uitziet.
- Stuur een betaalpas nooit op en geef een betaalpas nooit aan iemand af.
- Betaalpas ingeslikt door de geldautomaat? Loop niet weg, maar blokkeer eerst de betaalpas.
- Stel een opname- en kredietlimiet in op elke betaalpas. Zo kan de schade niet te ver oplopen.
- Check regelmatig alle afschrijvingen van de bankrekening. Klopt een afschrijving niet? Meld dit zo snel mogelijk bij de bank.
Onthoud dat een bank nooit zal vragen om:
- Een betaalpas op te sturen of aan iemand af te geven.
- Een pincode of andere beveiligingscode ergens in te typen of op te sturen.
- Zelf een nieuwe betaalpas aan te vragen. Moet de betaalpas vervangen worden? Dan stuurt de bank automatisch een nieuwe betaalpas op.
Zodra men de nieuwe bankpas heeft, kan men de oude bankpas in de lengte door de betaalchip doorknippen en weggooien. Dat geldt ook voor een creditcard.
Iets verdachts opgemerkt? Blokkeer de betaalpas
Bij een verdachte situatie is het belangrijk dat men de betaalpas direct blokkeert. Bijvoorbeeld als er een onbekende transactie tussen de afschrijvingen zit of als de betaalpas verloren of gestolen is. Zo kan men verdere fraude voorkomen.
Een betaalpas blokkeren kan via de mobiel bankieren app of internetbankieren van de bank. Ook kan men de bank of de Bankpassen Meldcentrale bellen. Hieronder staan de telefoonnummers:
| Betaalpas blokkeren | Vanuit Nederland | Vanuit het buitenland |
|---|---|---|
| ABN AMRO | 0900 – 0024 (buiten kantooruren 088 – 226 26 30) | +31 10 241 17 20 |
| ASN Bank | 070 – 356 93 35 | +31 88 385 53 72 (Bankpassen Meldcentrale) |
| ING | 020 – 288 80 00 | +31 20 – 288 80 00 |
| Rabobank | 088 – 722 66 00 | +31 88 – 722 66 00 |
| Regiobank | 030 – 219 68 70 | +31 88 385 53 72 (Bankpassen Meldcentrale) |
| SNS | 030 – 633 30 02 | +31 88 385 53 72 (Bankpassen Meldcentrale) |
| Triodos | 030 – 693 65 75 | +31 88 385 53 72 (Bankpassen Meldcentrale) |
| Overige banken | 0800 – 03 13 (Bankpassen Meldcentrale) | +31 88 385 53 72 (Bankpassen Meldcentrale) |